Titanic: een (Griekse) mythe onthuld

1. Inleiding

De geschiedenis van de Titanic fascineert me al mijn leven lang. Ik weet nog dat het wrak in 1986 gevonden werd en keek ik mijn ogen uit toen de film 'Titanic' in 1998 uitkwam. Van mij zul je dan ook weinig slechts over de film horen, want een oceaanstomer nagenoeg nabouwen om hem vervolgens geschiedenis-getrouw te laten zinken is een hele kunst op zich. Bovendien vind Kate leuk genoeg om naar te kijken.
Ik ga hier niet het hele verhaal over de Titanic uit de doeken doeken doen. Er zijn reeds duizenden sites over de Titanic gemaakt waar ik weinig aan toe te voegen heb. Ik zal het hier voornamelijk hebben over de dingen die je in de film 'Titanic' niet ziet en wat je nog niet wist. Daarnaast wil ik wat zeggen over de naam en de verwantschap met de Griekse Mythologie.

Rechts de Titanic, links haar zusterschip Olympic.

2. Wat je misschien nog niet wist.

Iedereen kent de film Titanic en dus ook het verhaal. Wat weinig mensen weten is dat de Titanic het tweede schip was uit een serie van drie en dat de Titanic dus twee zusterschepen had. In 1907 besloot de White Star Line samen met de werf Harland & Wolff de drie grootste, snelste en luxueuste oceaanstomers te bouwen ooit. De eerste was de Olympic. Zij werd in 1910 in dienst genomen. De Titanic werd op de scheepswerf naast de Olympic gebouwd. Titanics eerste en tevens laatste reis was in 1912. Later werd de Britannic gebouwd. Deze werd in 1914 te water gelaten.

Titanic wordt te water gelaten.

Wat je in de film Titanic niet ziet is dat de Titanic vlak na haar vertrek bijna een aanvaring had. Kapitein Smith wachtte niet totdat de sleepboten de Titanic het kanaal uitgesleept hadden maar liet voortijdig het schip op eigen kracht varen. De schroeven zorgden voor zo'n enorme zuigkracht dat de meertouwen van het schip de New York braken waardoor de New York stuurloos op de Titanic afdreef. Een sleper kon op het nippertje de New York wegslepen waarmee het gevaar geweken was.

De Titanic maakt vlak na haar vertrek een bijna aanvaring met de New York. (Dit zie je dus niet in de film.)

Eerder, in 1911, wist de Olympic een aanvaring met de cruiseschip de Hawke niet te vermijden. De Hawke ramde de Olympic waardoor de Olympic twee gaten in de romp opliep en schade aan de stuurboordsschroef. Voor reparatie moest de Olympic terug naar de werf, waar ze nog met de bouw van de Titanic bezig waren.

Links de beschadigde schroef van de Olympic, rechts een schroef van de Titanic nu.

3. Over de naam Titanic

De namen van de drie zusterschepen verwijzen naar de Griekse mythologie. De Britannic zou namelijk eerst Gigantic heten, maar na de ramp met de Titanic werd bewust voor de naam Britannic gekozen. De naam Olympic verwijst naar de Olympische goden, de naam Titanic naar de Titanen, de naam Gigantic naar de Giganten. De Titanen waren de monsterachtige broers van Kronos, Zeus' vader. Toen Zeus zijn vader Kronos van de troon had gestoten ontstond er een felle strijd tussen deze monsterachtigewezen en de Olypische goden onder leiding van Zeus. Na een gevecht van tien jaar werden de Titanen verslagen. De Giganten waren ook reusachtige monsters die Zeus en de andere Olympische goden moesten overwinnen, eer ze de heerschappijn over de wereld kregen. De Giganten waren ontstaan uit de bloeddruppels die op de aarde vielen toen Kronos zijn vader Ouranos 'ontmande' (volgens een andere versie waren ze geboren uit Gaia). De Olympische goden wisten slechts met de hulp van Herakles de Gigantenstrijd te overwinnen.
Het frappante van deze scheepsnamen is dat ze een opmerkelijke overeenkomst met de mythologie vertonen. Zowel de Titanic als de Britannic (Gigantic) zijn voortijdig gezonken, terwijl de Olympic tot 1935 gevaren heeft, waarna ze ontmanteld werd. De Titanic zonk echter al op haar eerste reis in 1912 in de Atlantische oceaan en de Britannic zonk op haar zesde reis in de Middelandse zee in 1916.

Links de Britannic toen, rechts de Britannic nu.

De Britannic diende namelijk in de eerste wereldoorlog als hospitaalschip en moest gewonden uit landen uit het Middellandszee-gebied ophalen. Ze is door een torpedo of een mijn gezonken. Hoewel de Britannic na de ramp met de Titanic sterk verbeterd was - zo liepen de waterdichte schotten tot aan het bovenste dek door en had ze een dubbele scheepswand - zonk ze toch binnen vijftig minuten. Twee reddingsboten werden naar de schroeven, die nog draaiden, toe gezogen en versplinterd. Daarbij kwamen dertig mensen om.

Een zekere Violet Jessup, die deel uitmaakte van de bemanning, heeft op alle drie de zusterschepen gevaren: zij maakte de aanvaring met de Olympic mee, overleefde de ondergang van de Titanic èn de ondergang van de Britannic.

Ferdy Weisz